Historia Szkoły

Kalendarium kluczowych wydarzeń z historii liceum od momentu jego powstania w 1945 roku.

W wydawnictwie „25 lat Liceum Ogólnokształcącego w Jaworznie” podano informacje, że pierwsze starania o utworzenie w Jaworznie gimnazjum podjęto w roku 1923 i miały one formę petycji wysłanej do ówczesnego Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Jednak dopiero po drugiej wojnie światowej starania te przyniosły rezultaty. 22 stycznia 1945 roku wojska radzieckie wyparły z Jaworzna Niemców i zajęły miasto. Władzę objęła Wojenna Komenda Wojsk Radzieckich oraz Magistrat z burmistrzem Stanisławem Stolarczykiem. Inicjatywa powołania w Jaworznie gimnazjum wyszła, jak wspominają żyjący jeszcze uczestnicy tamtych wydarzeń, ze strony Magistratu, który zaprosił następnie obywateli miasta na zebranie w sprawie utworzenia szkoły. Zaproszenie takie wystosowane do p. Wonera było prezentowane na wystawie z okazji jubileuszu 25-lecia Liceum.

Wiele osób potwierdza również następujące później wydarzenia opisane w opracowaniu „25 lat…”, to jest zebranie się 28 lutego 1945 roku Komitetu Organizacyjnego, oraz zawiązanie 1 marca tegoż roku Komitetu Obywatelskiego Koedukacyjnego Gimnazjum Ogólnokształcącego w Jaworznie. Polecenie zorganizowania szkoły powierzono dyrektorowi Marianowi Krokerowi, któremu z ramienia Magistratu pomagał Antoni Sobanek.

Tworzona szkoła miała charakter instytucji prywatnej, a struktura organizacyjna opierała się o przepisy ustawy o ustroju szkolnictwa z 1932 roku. Zakładały one dwustopniowy podział gimnazjum. Stopień niższy, obejmujący cztery lata nauki kończył się tzw. małą maturą, która umożliwiała kontynuowanie nauki na stopniu licealnym, obejmującym dwa lata zajęć. Liceum kończyło się maturą dająca wstęp na uniwersytet. Po drugiej wojnie z powodu zróżnicowania poziomu wykształcenia kandydatów do szkół średnich modyfikowano jedynie czas trwania nauki na pierwszym stopniu szkoły.

Nazwa jaworznickiej szkoły została ustalona na: Miejskie Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum w Jaworznie. Zostało ono otwarte dekretem Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego 22 marca 1945 roku. Jakkolwiek dokument ten nie zachował się w szkolnym archiwum, informacja ta wydaje się pewna, ponieważ władze oświatowe jakiś dokument wydać musiały. Potwierdzone są natomiast wyrażone przez władze powiatowe i Grono Pedagogiczne gimnazjum w Chrzanowie protesty przeciwko otwarciu w Jaworznie konkurencyjnej szkoły. Wspomina o tym zarówno Mieczysław Kopka jak i pierwsze szkolne czasopismo.

Z braku własnego budynku zajęcia miały się odbywać w pomieszczeniach szkoły powszechnej na Pechniku (dzisiaj budynek przy ul. Grunwaldzkiej 182). Pierwszym dniem pracy Gimnazjum był 22 marca 1945 roku.

PIERWSZE LATA ( marzec 1945 – wrzesień 1947).

Pierwszym dniem funkcjonowania szkoły, a zatem początkiem roku szkolnego 1944/45 w jaworznickim Miejskim Koedukacyjnym Gimnazjum Ogólnokształcącym był 22 marca 1945 roku. W książce ogłoszeń szkoły zamieszczono w tym dniu szczególnej treści deklarację, którą pozwalamy sobie przytoczyć w całości:

„Z dniem dzisiejszym rozpoczynamy pierwszy rok szkolny w tworzącym się gimnazjum ogólnokształcącym w Jaworznie. W dzisiejszych niezmiernie trudnych warunkach materialnych, w obliczu bolesnych strat, jakie poniosła młodzież w czasie okupacji niemieckiej, przystępujemy do intensywnej pracy, jako pierwsza kadra nauczycielska, mając na oku dobro szkoły i jej rozwój oraz spełnienie życzeń społeczeństwa jaworznickiego. Przystępujemy do pracy z gorącym przyrzeczeniem wydania z siebie maksimum wysiłku i umiejętności, celem udoskonalenia i utrwalenia wśród naszej młodzieży jej polskości i jej cnót moralnych. Przyrzekamy wiernie stać na straży polskości i dobra nauki. Celem naszym będzie wychowanie młodzieży na przyszłych przodowników w twórczej pracy dla Ojczyzny, tak w dziedzinie techniki jak nauki. Przetrzebione kadry ludzi wykształconych muszą być w krótkim czasie uzupełnione, a w tej pracy nasz Zakład winien mieć jedno z pierwszych miejsc. Przyrzekamy nie kierować się żadnymi względami ubocznymi, a tylko dobrem nauki. W pracy wychowawczej stać będziemy na straży idei demokratycznej, która jest zdobyczą naszych przodków i braci. Szkoła stoi otworem dla wszystkich i wszyscy korzystać z niej będą jak ze skarbnicy wiedzy dla dobra ogółu. Przyrzekamy respektować wszystkie zarządzenia władz szkolnych, stwarzając przez to harmonię życia z nauką. Rozpoczynając z dniem dzisiejszym pracę bierzemy na siebie na ten święty obowiązek obywatela – Polaka i stwierdzamy to własnoręcznym podpisem. Jaworzno, dnia 22 marca 1945 r.”.

Pod tym tekstem podpisało się trzynastu nauczycieli tworzących wówczas Grono Pedagogiczne szkoły: dyrektor Marian Kroker, ksiądz Władysław Grohs, Maria Podgórczyk , Irena Krischke, Janina Czerniuchowa, Zofia Sanok, Maria Kowalczykówna, Stefan Mleczko, Kazimierz Majcherek oraz cztery osoby, których podpisów nie udało się zidentyfikować.

Miesiąc po rozpoczęciu przez szkołę pracy, 22 kwietnia 1945 roku nastąpiło oficjalne otwarcie gimnazjum. W uroczystościach wzięło udział Grono Pedagogiczne, uczniowie szkoły oraz przedstawiciele miasta. Odprawiono uroczystą Mszę Świętą, a po niej odbyła się w Sali Magistratu przy ulicy Mickiewicza uroczysta akademia.

Rok szkolny 1944/45 był dla gimnazjum okresem bardzo trudnym. Szkołę właściwie dopiero organizowano. Jak wynika ze wspomnień ówczesnych uczniów i nauczycieli, budynek szkolny,
w którym gimnazjum wynajmowało sale, był zaniedbany, ze śladami po mieszczącym się w nim obozie jenieckim. W salach lekcyjnych brakowało podstawowego wyposażenia: ławek, krzeseł
i tablic. Z braku miejsca zajęcia lekcyjne odbywały się na dwie zmiany. O dużym zainteresowaniu nauką w jaworznickiej szkole średniej świadczy fakt organizowania w pierwszym roku istnienia dodatkowych egzaminów wstępnych. W sumie rok szkolny 1944/45 ukończyło pięć klas gimnazjalnych i trzy klasy wyrównawcze.

Jako szkoła prywatna gimnazjum było utrzymywane z czesnego oraz darów od osób prywatnych i zakładów pracy. Udział w utrzymaniu szkoły miało również Grono Pedagogiczne. Nauczyciele zrezygnowali w roku 1944/45 na rzecz szkoły z 50% wysokości swoich wynagrodzeń. W drugim roku, wobec powiększenia się Grona o osoby spoza miasta, które oddalone od rodzin musiały ponosić większe koszty na własne utrzymanie, zrezygnowano z 25% wysokości wynagrodzenia.

Zakończenie pierwszego roku szkolnego w gimnazjum nastąpiło 27 lipca 1945 roku. Trwał on tylko cztery miesiące. Warto zatem wspomnieć, że w tym krótkim okresie, oprócz nauki oraz prac związanych z organizowaniem szkoły, młodzież i wychowawcy znaleźli czas i energię na zaznaczenie obecności swojej szkoły w życiu miasta. A odbywało się to głównie poprzez uczestnictwo w obchodach świąt państwowych organizowanych w tym czasie w Jaworznie. Pomijając uroczystość oficjalnego otwarcia gimnazjum, młodzież wzięła udział w pochodzie z okazji Święta Pracy 1 maja, udział we Mszy Świętej i poranku muzycznym zorganizowanym w Sali Magistratu z okazji Święta 3-go Maja, uczestniczyła w pochodzie z okazji dnia „Zwycięstwai Wolności” 9 maja 1945 roku oraz 29 czerwca z okazji Święta Morza. Również życie szkoły nie skupiało się tylko na nauce. Na zakończenie roku szkolnego zorganizowano dla uczniów gimnazjum wycieczkę do Krakowa na „Wystawę przemysłu metalowego” oraz zwiedzanie Wawelu i Skałki. W pierwszym roku odbyła się też smutna uroczystość. 8 lipca 1945 roku młodzież żegnała zmarłą uczennicę gimnazjum Honoratę Wilkosz.

Pełnym rokiem szkolnym był w jaworznickim gimnazjum dopiero 1945/46. Wówczas rozpoczęła naukę pierwsza klasa licealna. W tym okresie, 6 lutego 1946r. odbył się również pierwszy egzamin dla uczniów kończących gimnazjum, czyli mała matura. Złożyła go młodzież przed powołaną przez Kuratorium Okręgu Szkolnego (K.O.S.) Krakowskiego Państwową Komisją Egzaminacyjną, której przewodniczył wizytator Wolański, a w komisji zasiedli rodzimi nauczyciele.

Nauka, jako że szkoła pozostawała nadal placówką prywatną, była odpłatna. Czesne było jednak najniższe w całym okręgu podległym K.O.S. Krakowskiemu. Ponadto stosowano system zniżek. Zajęcia w szkole odbywały się na dwie zmiany, od poniedziałku do soboty. Każdy dzień, zgodnie z uchwałą Rady Pedagogicznej, rozpoczynał się wspólną modlitwą. W niedziele i święta w parafii św. Wojciecha odbywały się nabożeństwa dla młodzieży, w których uczestniczyli uczniowie i nauczyciele gimnazjum.

W szkole zaczęły działać pierwsze organizacje młodzieżowe i koła zainteresowań. W roku 1945/46 to były m.in.: harcerstwo, którym opiekowali się Stefan Mleczko i ks. Władysław Grohs, koło krajoznawcze, koło polonistyczne, szkolne koło Czerwonego Krzyża oraz spółdzielnia uczniowska. W lutym ukazał się pierwszy numer czasopisma szkolnego wydawanego przez uczniów. Nie miało ono jeszcze tytułu, a winietę ozdabiał znak zapytania. Pisemko o objętości 8 stron redagowali uczniowie: Józef Saługa, Jerzy Kosowski i Zofia Szwenk , a opiekunem redakcji był nauczyciel Adam Soja.

W maju i czerwcu 1946 roku młodzież uczestniczyła w wycieczkach do Częstochowy i na Babią Górę. Grono Pedagogiczne wzięło natomiast udział w Konferencji Rejonowej Nauczycieli w Sierszy, na której m. in. Wygłaszała referat Irena Krischke. Pięknym gestem było także przystąpienie nauczycieli do organizacji charytatywnej Caritas i zobowiązanie się do wpłacania miesięcznie 20 zł od osoby.

Pod koniec roku 1945 zmarł kurator K.O.S. Krakowskiego Witold Wyspiański. W uroczystościach pogrzebowych zorganizowanych w Krakowie wzięła udział delegacja uczniów i nauczycieli jaworznickiego gimnazjum. Ta smutna uroczystość była okazją do podkreślenia jedności szkoły z innymi placówkami oświatowymi regionu.

Poczucie wspólnoty miała również gimnazjalna młodzież Jaworzna. Świadczył o tym zorganizowany przez nią w maju 1946 roku strajk popierający uczestników patriotycznych manifestacji odbywających się wówczas w Krakowie. Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej 17 maja 1946 roku rozpatrywano sprawę tego wydarzenia oraz konsekwencje wynikające z działań podjętych wówczas przez K.O.S. Powodami wystąpień przeciwko władzy były nasilające się już wtedy działania mające zideologizować państwo, w tym i oświatę. Najlepiej udokumentowanym faktem potwierdzającym tę akcję była czystka przeprowadzana w księgozbiorach bibliotek szkolnych. Dla gimnazjum w Jaworznie było to tym boleśniejsze, że książnicę szkolną tworzono w oparciu o dary uczniów, nauczycieli i osób przychylnych szkole. Władze oświatowe tylko w roku szkolnym 1945/46 przysłały trzy listy książek przeznaczonych do natychmiastowego usunięcia z biblioteki.

W drugim roku istnienia miało miejsce wydarzenie przełomowe dla jaworznickiego gimnazjum, a mianowicie nadanie szkole praw państwowych. Było to ważne głównie dla uczniów, którzy nie musieli zdawać egzaminów przed specjalnymi państwowymi komisjami egzaminacyjnymi, a świadectwa jaworznickiej placówki były od tej pory uznawane przez wszystkie państwowe instytucje. O nadanie szkole praw państwowych dyrektor Marian Kroker występował od samego początku istnienia szkoły. Wynikiem tego była zapowiedź krakowskiego K.O.S. z 18 lipca 1945 roku przysłania do szkoły Komisji, której zadaniem miała być ocena organizacji szkoły. Wizytacja komisji odbyła się w styczniu 1946 roku. Po niej przekazano Gronu Pedagogicznemu, że szkoła zdobyła uznanie okręgowych władz oświatowych i ma ich poparcie w sprawie nadania praw państwowych. Również w styczniu 1946 roku Miejska Rada Narodowa w Jaworznie podjęła jednogłośnie uchwałę o wysłaniu do Ministerstwa Oświaty memoriału w sprawie przyspieszenia decyzji o nadaniu miejskiemu gimnazjum praw szkoły państwowej.

Na sesji K.O.S. Krakowskiego 8 marca 1946 roku zatwierdzono wniosek Kuratorium o nadaniu szkole praw państwowych i podjęto decyzję o przesłaniu go do Ministerstwa Oświaty do dnia 15 kwietnia. W czerwcu 1946 roku w szkolnej książce ogłoszeń zamieszczono dawno oczekiwaną wiadomość o nadesłaniu z Warszawy rozporządzenia Ministerstwa Oświaty z dnia 18 czerwca 1946 roku nr II Sr-2539/46 o nadaniu uprawnień szkół państwowych Miejskiemu Koedukacyjnemu Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącemu w Jaworznie.

Sfinalizowanie starań o uzyskanie praw państwowych wiąże się z zakończeniem pracy Mariana Krokera na stanowisku dyrektora szkoły. Formalne przekazanie obowiązków swemu następcy Zdzisławowi Wróblowi nastąpiło 7 września 1946 roku na posiedzeniu Rady Pedagogicznejw obecności ówczesnego burmistrza Jaworzna Teofila Odrzywołka. Zdzisław Wróbel był dyrektorem gimnazjum tylko kilkanaście dni i nie są znane przyczyny jego odwołania. Z końcem września w szkolnej księdze ogłoszeń Julian Bogowski zamieścił ogłoszenie: „Z dniem 23.9.46 na zlecenie K.O.S. Krakowskiego objąłem kierownictwo Miejskiego Koedukacyjnego Liceumi Gimnazjum w Jaworznie”. Zdzisław Wróbel pozostał w szkole na stanowisku nauczyciela do końca roku szkolnego 1946.

Dyrektor Julian Bogowski rozpoczął pracę m. in. od usprawnienia administracji szkolnej. Przyjął on na stanowisko sekretarki uczennicę Elżbietę Hlawiankę oraz powołał na swojego zastępcę Kazimierza Majcherka.

W listopadzie 1946 roku szkoła była kontrolowana przez wizytatora Wolańskiego. Przekazał on Gronu Pedagogicznemu tezy dotyczące ideologizacji szkoły oraz informacje o okólniku władz w sprawie konspiracji. Zalecił nauczycielom zwrócenie baczniejszej uwagi na młodzież, aby nie powtórzyły się wypadki z Krakowa, gdzie Urząd Bezpieczeństwa aresztował młodzież. Ponowne zalecenia w sprawie ideologizacji szkoły nadeszły w kwietniu 1947 roku na zlecenie kuratora Gałeckiego. Było to wynikiem oficjalnej uchwały Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej o „ofensywie ideologicznej w oświacie”.

Najważniejszym wydarzeniem w roku 1946/47 byłą pierwsza w dziejach gimnazjum matura. Rozpoczęła się ona w poniedziałek, 9 czerwca 1947 roku, egzaminem pisemnym z języka polskiego. Na drugi dzień uczniowie zdawali egzamin z francuskiego. W dniach 13-14 czerwca odbywały się egzaminy ustne. Taksa egzaminacyjna wynosiła wówczas 500 zł. Ponadto należało wnieść opłatę za świadectwo dojrzałości w kwocie 100 zł oraz dostarczyć dwie fotografie. Należało także zapłacić 20 zł na papier do egzaminu. Pierwszymi, którzy zdali maturę w jaworznickim gimnazjum byli: Jan Garbarz, Maria Katańska, Wanda Kaucka, Janina Kolka, Władysław Kolka, Jerzy Kosowski, Zbigniew Kwadrans, Józefa Makowska, Stanisław Ryt, Józef Saługa, Irena Świątkowska i Janina Szczepańska.

Pierwsza matura była zarazem jedyną, która odbyła się w budynku szkoły powszechnej, a rok szkolny 1946/47 ostatnim w tym budynku. Od września 1947 roku młodzież i nauczyciele kontynuowali pracę pod własnym dachem – w baraku przy ulicy żwirki i Wigury.

BARAK (wrzesień 1947 – listopad 1960)

Rok szkolny 1947/48 młodzież i nauczyciele Miejskiego Koedukacyjnego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Jaworznie rozpoczęli w nowym miejscu – w baraku przy ulicy Żwirki i Wigury. Był to pierwszy własny budynek szkoły.

O samodzielnym budynku myślano już od czasu założenia szkoły. Jednak trudne, spowodowane wojną, warunki lokalowe w mieście zmusiły władze do wynajmowania pomieszczeń dla gimnazjum w szkole powszechnej. Ale już we wrześniu roku 1946 na pierwszej konferencji Rady Pedagogicznej ówczesny burmistrz miasta Teofil Odrzywołek poinformował Grono o konieczności szybkiego zwrotu wynajmowanych pomieszczeń. Władze miasta zaproponowały jednocześnie dwa miejsca lokalizacji gimnazjum: budynek willi Jakera, której remont właśnie kończono, lub budowę baraku jako tymczasowej siedziby szkoły. Pomimo, że w willi było mało pomieszczeń w stosunku do potrzeb szkoły, zaproponowano wynajem od Związku Bratniej Pomocy dodatkowych sal i projekt ten uzyskał akceptację Rady.

Zmiana tej koncepcji i przychylenie się do Grona do pomysłu budowy baraku nastąpiło prawdopodobnie po zaofiarowaniu pomocy w realizacji przez księdza Walentego Przebindę, wczesnego katechetę, który budował wtedy gmach Caritasu i miał dostęp do materiałów budowlanych. Miejsce pod barak wyznaczono przy ul. Żwirki i Wigury naprzeciwko willi Jakera. Willę, której przedwojennymi właścicielami była rodzina Jakerów, władze miejskie przeznaczyły na mieszkania dla nauczycieli. Drewnianą konstrukcję baraku, staraniem dyrektora kopalni „Kościuszko” Kazimierza Dziunikowskiego, przetransportowano z Osiedla Stałego. Informacje te potwierdza wiele osób, które wtedy były związane ze szkołą. W 1946 roku szkoła zorganizowała zabawę, z której dochód przeznaczono na budowę baraku. Na trzeciej konferencji Rady Pedagogicznej w roku szkolnym 1946/47 przedstawiciele Komitetu Rodzicielskiego wyrażali troskę o dokończenie budowy. Zakładano wówczas, że zajęcia zaczną się tam od stycznia 1947 roku. Informowano również o kłopotach z wybudowaniem odpowiednio dużej sali gimnastycznej.

Budowa jednak przeciągała się. W styczniu 1947 r. poinformowano Grono, że koszty budowy baraku wyniosą 516.000 zł . W celu sfinansowania przedsięwzięcia do końca czerwca 1947 roku trwała akcja sprzedaży cegiełek. Jednak główne koszty budowy poniósł Komitet Rodzicielski .

Nie wszyscy byli z faktu budowy baraku zadowoleni. Podczas wizytacji w roku szkolnym 1946/47 wizytator Wolański postawił zarzut, że szkoła zamiast wznosić budynek stawia barak. Mimo trudności i opóźnień barak jednak powstał i 10 września 1947 roku odbyła się uroczystość jego otwarcia. Udział w niej wzięli uczniowie gimnazjum, Grono Pedagogiczne oraz przedstawiciele władz miasta i organizacji społecznych. Nastąpiło poświęcenie baraku oraz okolicznościowe przemówienia, po których młodzież udała się na zajęcia do nowych sal lekcyjnych.

W ogłoszeniach dla młodzieży dyrektor gimnazjum Julian Bogowski napisał: „Sprowadziliśmy się do baraku gimnazjalnego. Zdajemy sobie sprawę z tego, że nie jest on jeszcze doskonałym budynkiem na cele szkolne przeznaczonym, że wiele mu jeszcze brakuje, ale ta świadomość, to przekonanie, że jest wyłącznie naszym przybytkiem wiedzy, że tu mają się wykuwać nasze umysły, uszlachetniać serca, każe nam z tym większą troską dbać o całość tego skromnego budynku, o czystość i porządek. Wszelkie przestępstwa jak: palenie papierosów, złośliwe lub umyślne uszkadzanie baraku będę bezwzględnie i surowo karał, a szkody wyrządzone będą pokrywać uczniowie”. Rzeczywiście, barak nie był siedzibą doskonałą. Głównym problemem była nadal szczupłość miejsca. Wewnątrz, wzdłuż biegnącego przez barak korytarza, rozmieszczono cztery sale lekcyjne, salkę gimnastyczną, bibliotekę połączoną z jadalnią, pokój nauczycielski oraz sekretariat będący jednocześnie pokojem dyrektora. Nauka w pomieszczeniach baraku trwała aż do listopada 1960 roku. W ciągu tego okresu rokrocznie do gimnazjum uczęszczało ponad 250 uczniów. Z tego powodu zajęcia odbywały się systemem dwuzmianowym.

W tym czasie nastąpiło również kilka zmian w organizacji szkoły. Już pod koniec roku szkolnego 1947/48 zapowiedziano reformę szkolnictwa polegającą na połączeniu szkoły powszechnej ze szkolą średnią, tworząc 11-letnią szkolę ogólnokształcącą. Klasy gimnazjalne stawały się automatycznie klasami VIII-XI szkoły jedenastoletniej . W ten sposób od roku szkolnego 1948/49 zreorganizowano także jaworznickie gimnazjum. Stan ten utrzymywał się przez cały okres „barakowy” szkoły. Rok 1948/49 przyniósł również decyzję Ministra Oświaty o upaństwowieniu szkoły. Decyzją z 12 lipca 1948 roku Miejskie Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące w Jaworznie stało się od września 1948 r. szkołą państwową . Dla uczniów miało to głównie znaczenie ekonomiczne – szkoła przestała pobierać czesne. Od tej pory miała być finansowana z budżetu państwa. Konsekwencją tego była również decyzja krakowskiego K.O.S. o przyznaniu szkol­e funduszu na stypendia socjalne .

W 1951 r. nastąpiło ustalenie nazwy upaństwowionego gimnazjum. Zarządzeniem Ministra Oświaty z 18 sierpnia 1951 r. w oparciu o przepisy ustawy z 1920 r. i 1932 r. o ustroju szkolnictwa utworzono Państwową Szkołę Ogólnokształcącą stopnia licealnego w Jaworznie. Zarządzenie to zaczęło obowiązywać od 1 września 1951 roku.

Od roku szkolnego 1950/51 stanowisko dyrektora szkoły po Julianie Bogowskim obejmuje Karol Siwadłowski. Na większości Rad Pedagogicznych prowadzone jest odtąd szkolenie ideologiczne dla nauczycieli, polegające na wygłaszaniu przez osobę wcześniej wskazaną uświadamiających klasowo referatów . Członków Grona Pedagogicznego zaczynają obowiązywać egzaminy ideologiczne organizowane przy współpracy Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP). Karol Siwadłowski, o czym sam wspomina, z ramienia tejże organizacji w okresie 1950-53 był przewodniczącym komisji do przeprowadzania tych egzaminów, przed którą stawali również nauczyciele jaworznickiej szkoły średniej. Był on również założycielem w 1950 roku Podstawowej Organizacji Partyjnej (POP) Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) w Liceum. Znamienne jest, że zapisały się wówczas do niej, oprócz dyrektora, tylko dwie osoby: nauczycielka jęz. rosyjskiego i woźny.

Pierwsza połowa lat 50-tych przyniosła również ogólne obniżenie poziomu nauczania oraz podważenie pozycji nauczyciela. Już w maju 1950 roku weszła w życie ustawa o dyscyplinie pracy. Zakomunikowano wówczas Gronu, że również ono podlega jej przepisom i jej nierespektowanie przyniesie za sobą poważne konsekwencje. Rozpoczęto także tzw. „walkę z drugorocznością”, co powodowało obniżenie poziomu nauczania do możliwości najsłabszych uczniów . W roku 1951 zalecono, aby przy ocenianiu klas maturalnych brać pod uwagę oprócz ocen również postawę ideologiczną uczniów. W roku następnym powiadomiono Grono Pedagogiczne, że ZMP ma prawo krytykowania nauczycieli. Co ciekawe, najwięcej kłopotów z nauką i zachowaniem mieli członkowie tej organizacji. Na konferencjach Rady Pedagogicznej z udziałem przedstawicieli ZMP często zarzucano im, że ich wzrost świadomości ideologicznej nie idzie w parze ze wzrostem świadomości intelektualnej. Znamienna jest również dla tamtego okresu wypowiedź wizytatora Gnoińskiego na zakończenie jednej z Konferencji Rady Pedagogicznej: „Co do przebiegu samej dyskusji ob. wizytator stwierdza, że było w niej za mało krytyki i samokrytyki, pod tym względem odbiegała ona daleko od narady produkcyjnej robotników, a powinna być do niej podobna”.

Wielu uczniów niezbyt przychylnie przyjmowało nowy ustrój. W roku szkolnym 1949/50 dwóch uczniów jaworznickiego Liceum, Bernal i Kondoszek, podjęło próbę ucieczki z kraju na Zachód. Zostali jednak złapani, aresztowani, a następnie zwolnieni przez sąd we Wrocławiu. Druga sprawa zakończyła się wyrokami skazującymi. W protokole z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 18 grudnia 1950 roku zapisano: „Ob. dyrektor poruszył sprawę aresztowania 5 uczniów tutejszego zakładu tj. Rysia, Krupy, Gorgola, Wójcickiego i Gergowicha zaznaczając, że nie zna przyczyn aresztowania. W związku z tym Grono musi wzmocnić swą czujność, sprawdzać bardzo skrupulatnie absencję uczniów, współpracować ściśle z rodzicami, aby nie dopuścić do ujemnego wpływu czynnika reakcyjnego na młodzież”.

O przyczynach tego aresztowania napisał w książce „Konspiracja młodzieży szkolnej 1945-1956” Henryk Pająk. Otóż 16 lutego 1950 r. Tadeusz Gorgol ps. „Lis” założył w Jaworznie konspiracyjną organizację Wolność-Niepodległość, której zadaniem było rozpowszechnianie w mieście antykomunistycznej propagandy. Członkami organizacji było 12 osób. Cztery z nich: Tadeusz Gorgol – dowódca, Franciszek Ryś – zastępca dowódcy, Stanisław Wójcicki i Zdzisław Krupa to ówcześni uczniowie jaworznickiego Liceum. Działalność związku Wolność-Niepodległość polegała na rozrzucaniu w miejscach publicznych lub wysyłaniu do upatrzonych osób antykomunistycznych ulotek . Jak wynika z protokołu Rady Pedagogicznej ze stycznia 1951 roku odbytej pod przewodnictwem wizytatora Gnoińskiego i zwołanej w związku ze sprawą aresztowań, listy od Wolności-Niepodległości otrzymali również niektórzy nauczyciele Liceum. Listy te zniszczyli, co zostało przez Gnoińskiego uznane za duży błąd. Spośród aresztowanych uczniów zostali skazani na kary więzienia: Tadeusz Gorgol na 12 lat, Stanisław Wójcicki na 8 lat, Franciszek Ryś na 7 lat, a Zdzisława Krupę sąd uznał za psychicznie niezrównoważonego.

W połowie lat 50-tych najważniejszym wydarzeniem były obchody 10-lecia istnienia szkoły. Już w styczniu 1955 roku wyznaczono datę uroczystości na 16 kwietnia, a w lutym opracowano plan akademii. Na uroczystość zaproszono absolwentów szkoły, nauczycieli, przedstawicieli Komitetu Powiatowego PZPR, członków Miejskiego Komitetu PZPR oraz wszystkich dyrektorów jaworznickich zakładów pracy. Jeszcze przed uroczystością wielu absolwentów wyrażało swoją dezaprobatę dla faktu niezaproszenia byłych uczniów, którzy studiują teologię lub są księżmi. Dyrektor Karol Siwadłowski uzasadnił to tym, że akademia „musi mieć aspekt polityczny, gdyż przed wojną szkoły takiej w Jaworznie nie było”.

Obchody 10-lecia szkoły rozpoczęły się 16 kwietnia 1955 roku o godzinie 7-ej rano przemarszem uczestników uroczystości z orkiestrą ulicami miasta. Następnie do godziny 14-tej na boisku szkolnym odbywały się rozgrywki sportowe. Po południu o 18-tej odbyła się uroczysta akademia, na której odczytano list z historią szkoły nadesłany przez byłego dyrektora Mariana Krokera. Referat wygłosiła ówczesna nauczycielka szkoły Helena Pachowicz. Po oficjalnej części obchodów zorganizowano dla absolwentów zabawę taneczną .

Po roku 1956 nastąpiła krytyka dotychczasowej polityki programowej w szkolnictwie. Stopniowo następowały zmiany w treściach nauczania. W tych latach nasiliła się w jaworznickim Liceum walka o tzw. szkołę świecką, kierowana przez dyrektora. Karol Siwadłowski, jak sam o sobie mówił, był oddanym propagatorem idei laicyzacji oświaty i założycielem w 1957 roku miejskiego oddziału Towarzystwa Szkoły Świeckiej. W roku 1955 dyrektor przedłożył delegaturze Wydziału Oświaty oświadczenie w imieniu Rady Pedagogicznej o chęci usunięcia z Liceum nauki religii.
Co ciekawe, Rada Pedagogiczna została poinformowana o tym już po fakcie.

Ostatnim rokiem nauki w baraku był rok 1960. Po długim oczekiwaniu szkole oddano do użytku usytuowany na Podwalu nowy budynek. Przenosiny do nowej siedziby odbyły się w listopadzie 1960 roku.

W NOWYM BUDYNKU (listopad 1960 – styczeń 1995)

Po trzynastu latach funkcjonowania w pomieszczeniach baraku przy ul. Żwirki i Wigury szkoła otrzymała nareszcie odpowiedni dla swoich potrzeb budynek. Zajmuje go do dzisiaj, ale w listopadzie roku 1960 otoczenie budynku i okolica wyglądała zupełnie inaczej. Wokół rozciągały się łąki i poła uprawne.

Z rozmów z ówczesnymi uczniami szkoły wynika, że przenosiny do nowego budynku odbywały się metodą gospodarczą, a uczestniczyli w nich wszyscy uczniowie i pracownicy szkoły. Pomiędzy barakiem a nowym budynkiem przez kilka dni przemieszczały się grupy uczniów, niosąc w rękach krzesła, ławki oraz części wyposażenia pracowni. Jedynie ciężkie sprzęty przewożono samochodem. W nowym budynku było wówczas 16 sal lekcyjnych, 3 gabinety, duża sala gimnastyczna, sekretariat, gabinet dyrektora, świetlica, kuchnia oraz kilka pomieszczeń pomocniczych. Takie warunki pozwalały na odbywanie lekcji tylko na jedną zmianę.

W roku szkolnym 1962/63 pracownie szkolne: biologiczna i geograficzna były wyposażone w dziewięćdziesięciu procentach, a fizyczna i chemiczna w sześć-dziesięciu. Również w tym roku oddano do użytku zespół przyszkolnych boisk sportowych i urządzeń lekkoatletycznych. Jednak złe wykonanie uniemożliwiało ich pełne wykorzystanie. W następnych latach uzupełniano wyposażenie pracowni i sal lekcyjnych. W roku 1968 pracownia biologiczna zaliczała się do najlepszych w województwie, a pracownia polonistyczna została uznana za najlepszą w konkursie Okręgowego Ośrodka Metodycznego.

W roku 1964/65 odbyły się skromne obchody 20-lecia istnienia szkoły. Rok ten był także ostatnim rokiem pracy dyrektora Karola Siwadłowskiego. Od połowy 1965 r. pozostawał on na rocznym urlopie zdrowotnym, a szkołą kierował przez ten okres wicedyrektor Józef Wiktor. W 1966 roku Karol Siwadłowski przeszedł na emeryturę. Od września 1966 obowiązki dyrektora przejął oficjalnie Józef Wiktor, który 30 listopada tegoż roku został zastąpiony przez mianowanego na to stanowisko przez Kuratorium Józefa Kozowicza.

W roku szkolnym 1966/67 nie ma naboru do klasy VIII liceum. Jest to spowodowane realizacją przepisów ustawy o rozwoju systemu oświaty i wychowania z 1961 roku, zakładającej ponowny rozdział szkolnictwa podstawowego i średniego. Liceum miało obejmować nadal cztery klasy, lecz o numeracji od I do IV. Wydłużono natomiast naukę na stopniu podstawowym, stąd we wrześniu 1966 roku klasy siódme szkół podstawowych kontynuowały naukę w klasie VIII tych szkół. Dalszą konsekwencją zmian był brak w liceach w roku 1969/70 rocznika maturalnego.

Od roku 1969 rozpoczynają się przygotowania do obchodów jubileuszu 25-lecia istnienia Liceum w Jaworznie. Wstępny plan zakładał zorganizowanie akademii w związku z nadaniem imienia, wystawę obrazującą rozwój szkoły i miasta, imprezy sportowe, sesję popularnonaukową oraz ufundowanie sztandaru i popiersia patrona, przygotowanie występów artystycznych, zjazd absolwentów, odtworzenie kroniki szkoły oraz opracowanie okolicznościowego wydawnictwa. W kwietniu 1969 roku dyrektor szkoły poinformował Grono, że uroczystość 25-lecia szkoły będzie włączona do programu obchodów 25-lecia PRL organizowanego przez Front Jedności Narodu. Przedłożył również Radzie Pedagogicznej pod głosowanie wniosek organizacji szkolnej Związku Młodzieży Socjalistycznej (ZMS) proponującej nadanie szkole imienia Janka Krasickiego. Rada wniosek ten przyjęła, jedna osoba wstrzymała się od głosu. Wniosek został wkrótce przesłany do Kuratorium.

Sprawa imienia szkoły jest dziś trudna do rozstrzygnięcia. Wiadomo, że wcześniej szkoła posługiwała się imieniem Tadeusza Kościuszki. Nie udało się dotrzeć do żadnej dokumentacji potwierdzającej czas i sposób nadania szkole tego imienia. Opierając się jedynie na treści pieczątek używanych w szkolnych dokumentach, zwłaszcza na odpisach świadectw dojrzałości można ustalić, że imię Tadeusza Kościuszki szkoła przyjęła, lub zostało ono jej nadane w roku 1947 czyli gdy przeniesiono się do baraku i było ono przez Liceum używane do roku 1960, gdy szkoła barak opuściła. Nie są jasne przyczyny zaprzestania używania tego imienia przez szkołę. W protokołach z posiedzeń Rady Pedagogicznej w roku 1964/65 znajduje się stwierdzenie, że szkoła do tej pory „nie posiada nazwy”, w związku z czym zalecono nauczycielom przeprowadzenie plebiscytu na „nazwę” wśród uczniów.

20 października 1969 roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) w Krakowie i K.O.S. nadesłały akt nadania szkole imienia Janka Krasickiego. Pod koniec października odbyła się zaplanowana uroczystość, na którą zaproszono, ze względu na ograniczoną liczbę miejsc, tylko 80-ciu rodziców i 130 absolwentów. W dniu uroczystości oprócz referatów i występów artystycznych nastąpiło ślubowanie młodzieży oraz otwarcie wystawy „Ziemia Krakowska w 25-leciu PRL”.

Obchody jubileuszu trwały od 20 do 22 marca 1970 roku. W piątek 20 marca młodzież i absolwenci Liceum przemaszerowali ulicami miasta, a następnie wzięli udział w akademii w cechowni kopalni Jaworzno. W sobotę 21 marca przed południem nastąpiło otwarcie Zjazdu Absolwentów oraz odbyła się sesja naukowa i spotkania absolwentów z nauczycielami. Wieczorem w Domu Kultury na Osiedlu Stałym zorganizowano dla uczestników Zjazdu spotkanie towarzyskie. W niedzielę 22 marca w budynku szkoły odbyła się właściwa uroczystość 25-lecia Liceum. Szkoła otrzymała sztandar, odsłonięto pamiątkową tablicę z podobizną Janka Krasickiego. Goście zwiedzali również wystawę „Liceum Ogólnokształcące w 25-leciu”.

W związku ze Zjazdem i jubileuszem wydano pamiątkowy folder „25 lat Liceum Ogólnokształcącego w Jaworznie”. Jaworznickiej szkole nadana została także Złota Odznaka Za Zasługi dla Ziemi Krakowskiej. Służba dla tej ziemi miała trwać jeszcze pięć lat, ponieważ w roku 1975 przeprowadzono reformę administracyjną kraju i Jaworzno znalazło się w obrębie województwa katowickiego. Zanim to się stało, w Liceum nastąpiło kilka zmian. Już we wrześniu 1970 roku przemianowano sale lekcyjne na gabinety przedmiotowe. W roku 1971 odbyła się matura zreformowanych klas czwartych, których uczniowie kończyli w 1967 roku ośmioklasową szkołę podstawową. Poważniejszą zmianą, którą wprowadzono w latach 70-tych, była decyzja władz oświatowych o uruchomieniu w liceach od 1 września 1970 roku klas profilowanych. Zgodnie z tą modyfikacją w jaworznickim Liceum w roku szkolnym 1970/71 zaczęła funkcjonować oprócz klas ogólnych klasa profilowana matematyczno-fizyczna, a w 1973/74 klasa humanistyczna. W roku 1975 zamiast pierwszej klasy humanistycznej ogłoszono nabór do klasy o profilu biologiczno-chemicznym. Wiązało się to prawdopodobnie z zakończeniem prac w urządzanej przez Zakłady Chemiczne „Azot” w Jaworznie pracowni chemicznej. Inne ciekawe wydarzenia w Liceum z tego okresu to m. in. wprowadzenie od roku szkolnego 1972/73 zarządzeniem ministra obowiązku przeprowadzania w trakcie lekcji krótkich ćwiczeń fizycznych oraz uruchomienie w 1973 roku szkolnego radiowęzła.

16 kwietnia 1975 roku obchodzono uroczyście rocznicę 30-lecia szkoły. Oprócz referatów i wystawy 30-lecia PRL-u nastąpiło przekazanie młodzieży przez Komitet Rodzicielski, zakład opiekuńczy i dyrekcję szkoły urządzonej i wyposażonej sali kinowo-telewizyjnej. Liceum było wtedy jedyną szkołą na terenie miasta posiadającą odbiornik telewizji kolorowej.

W 1975 roku przeprowadzono reformę administracyjną kraju. Jaworzno zostało włączone do województwa katowickiego, a jaworznickie szkoły zostały podporządkowane już nie K.O.S., ale Kuratorium Oświaty i Wychowania (KOTW) w Katowicach. 1 stycznia 1977 roku katowickie KOiW utworzyło z Liceum i działającego w tym samym budynku Liceum dla Pracujących jedną instytucję: Zespół Szkół Ogólnokształcących w Jaworznie. Pod tą nazwą Liceum funkcjonowało do 1994 roku. Od roku 1975/76 zaczął obowiązywać w szkołach opracowany przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania Kodeks Ucznia. Wzbudził on w jaworznickim Liceum sporo emocji. W drugiej połowie lat 70-tych trwały również wokół szkoły roboty ziemne zakończone przyłączeniem budynku do miejskiej sieci centralnego ogrzewania. W tym okresie w 1979 roku została oddana do użytku nowoczesna pracowania języków obcych.

Cały okres lat 70-tych to z jednej strony ścisła współpraca dyrekcji szkoły z władzami miejskimi. Na przykład w styczniu 1975 roku w obradach Rady pedagogicznej brał udział przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, który zapoznawał zebranych z treścią narady aktywu gospodarczego kraju. W marcu 1977 roku na konferencji Rady Pedagogicznej nauczyciele zostali poinformowani o uchwale Egzekutywy Komitetu Miejskiego PZPR w Jaworznie dotyczącej pracy szkoły w dziedzinie efektywniejszego działania ideowo wychowawczego. Zalecała ona m. in. „wychowywanie przez pracę na każdej jednostce lekcyjnej”. We wrześniu 1978 roku w konferencji Rady uczestniczyły władze Kuratorium, Komitetu Miejskiego PZPR i władze miejskie. Posiedzenie dotyczyło „intensyfikacji pracy ideowo – wychowawczej w bieżącym roku szkolnym”. Kontrolująca w styczniu 1980r. Liceum komisja podaje, że na ocenę pracy szkoły mają wpływ: wyniki nauczania, poziom kwalifikacji nauczycieli oraz tzw. stopień upartyjnienia Grona Pedagogicznego czyli procent nauczycieli będących członkami PZPR-u. Nad wzrostem wskaźnika upartyjnienia pracował usilnie Komitet Miejski PZPR, do siedziby którego w październiku 1978 r. wzywano nauczycieli na rozmowy. Tam, jak wynika ze wspomnień nauczycieli, trzyosobowa komisja złożona z arogancko zachowujących się członków Komitetu Miejskiego PZPR próbowała metodą zastraszenia skłonić wezwanych do wstąpienia w szeregi partii. Zarzucano przy tym brak kwalifikacji do wykonywania zawodu oraz aspołeczność. Mimo stosowania takich metod wskaźnik upartyjnienia Grona Pedagogicznego Liceum nigdy nie przekroczył 50% i narażał dyrekcję szkoły na zarzut słabego wpływu ideologicznego na podwładnych.

W roku 1981 nastąpił przełom w dziedzinie polityki rządu spowodowany wydarzeniami społecznymi. W całym kraju powstał silny ruch społeczny „Solidarność”. Również w jaworznickim Liceum nauczyciele zawiązali „Solidarność”. Charakterystyczna dla klimatu tamtych dni była zapowiedź na Radzie Pedagogicznej w kwietniu 1981r. że udział w pochodzie i obchodach 1 maja jest dobrowolny.

13 grudnia 1981 roku władzę w kraju przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego z generałem Wojciechem Jaruzelskim na czele. Wprowadzono stan wojenny oraz zawieszono działalność większości instytucji, w tym i szkół. Dopiero 4 stycznia 1982 roku Grono Pedagogiczne Liceum zebrało się na nadzwyczajnej konferencji. Dyrektor przekazał zebranym zmiany w organizacji działania szkoły wynikające z dekretu o stanie wojennym. Polegały one m. in. na wprowadzeniu zasady jednoosobowe odpowiedzialności dyrektora za funkcjonowanie szkoły. Dyrektor miał stać na straży reżimowych ustaleń i nadzorować ich wykonanie przez podwładnych. Zostały także zawieszone urlopy i zwolnienia okolicznościowe, a nauczycielowi można było zlecać zadania wykraczające poza jego dotycz dotychczasowe obowiązki. Ograniczono również działalność organizacji szkolnych, a na szczeblu wojewódzkim mogły się odbywa jedynie konkursy i olimpiady przedmiotowe. Ponadto nauczyciele musieli podpisać oświadczenie o zapóźnianiu się z wytycznymi o pracy w oświacie w czasie stanu wojennego. Przepisy te obowiązywały do końca grudnia 1982 roku, kiedy to w stan wojenny został zawieszony. Zniesienie go nastąpiło 22 lipca 1983 roku.

W marcu 1985 roku przypadła czterdziesta rocznica powstania szkoły. Obchody były skromne, ograniczone do imprez szkolnych, Wystawy oraz spotkań młodzieży z kilkoma absolwentami. W roku szkolnym 1985/86 przebudowano pomieszczenia byłej kotłowni na drugą salę gimnastyczną. W tym roku zaczęły również docierać do szkoły nieoficjalne informacje o planowanym przez miejskie władze oświatowe otwarciu drugiego liceum ogólnokształcącego. W kwietniu 1986 r. na konferencji Rady Pedagogicznej nauczyciele zostali poinformowani, że decyzja taka już zapadła. W związku z tym, że liceum posiadało wówczas możliwość przyjęcia młodzieży do jeszcze jednej klasy pierwszej, Rada Pedagogiczna postanowiła wystąpić do władz miejskich z prośbą o wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. Wyjaśnienie nastąpiło na konferencji podsumowującej wizytację szkoły w czerwcu 1986 roku. Ówczesny inspektor Wydziału Oświaty i Wychowania uzasadnił wówczas decyzję miejskich władz oświatowych o powołaniu drugiego liceum, przypadającym na lata 1986/87 wyżem demograficznym.

Tak więc od września 1986 roku dla jaworznickiego Liceum pojawiła się konkurencja – II Liceum Ogólnokształcące, zlokalizowane na Osiedlu Stałym. Do obowiązującej nazwy: Zespół Szkół Ogólnokształcących dodano wówczas numer 1.

Rok szkolny 1985/86 to także ostatni rok pracy na stanowisku dyrektora Liceum Józefa Kozowicza. W związku z jego przejściem na emeryturę inspektor Oświaty i Wychowania poprosił jego zastępczynię Józefę Posch-Rakoczy o pełnienie obowiązków dyrektora do czasu mianowania następcy. Nowym dyrektorem Liceum została Janina Matyasik. Informację o jej mianowaniu przekazano Radzie Pedagogicznej 18 października 1986 roku, a od 1 grudnia pierwsza w historii szkoły kobieta – dyrektor rozpoczęła pracę.

Najważniejszymi zmianami w Liceum w drugiej połowie lat 80-tych było uruchomienie w ramach Zespołu Szkół Ogólnokształcących eksperymentalnych klas starszych szkoły podstawowej. Od roku szkolnego 1987/88 rozpoczęła naukę klasa klasa VI szkoły podstawowej o profilu matematyczno-fizycznym. Ostatnim rokiem naboru do klas eksperymentalnych był rok 1990. Absolwenci klasy VIII matematyczno-fizycznej przechodzili wtedy bez egzaminów wstępnych do klas pierwszym Liceum. Eksperyment ten, z racji braku podstaw prawnych przerwano w 1990 roku, uruchamiając w zamian od września klasę licealną o profilu humanistycznym.

Rok 1989 to zmiany wynikające z ustaleń tzw. okrągłego stołu ds. oświaty zmiany w szkolnictwie. W październiku 1989 roku nauczyciele Liceum zostali poinformowani o ustaleniach komisji oświatowej oraz o obowiązku znajomości Deklaracji Praw Człowieka i konstytucji z najnowszymi zmianami. Również w związku z zaistniała w kraju sytuacją Rada Pedagogiczna opowiedziała się w grudniu 1989 roku za rezygnacją z imienia Janka Krasickiego. W styczniu 1990 podjęto stosowną uchwałę i wystąpiono do KOiW w Katowicach o wycofanie aktu nadania imienia oraz przesłano wniosek o przywrócenie szkole patrona Tadeusza Kościuszki. KOiW poinformowało szkołę, że z dniem 28 lutego 1990 roku decyzja o nadaniu imienia J. Krasickiego zostaje anulowana, a nadanie nowego imienia wymaga spełnienia przez szkolę warunków określonych odpowiednimi przepisami i specjalnego trybu ubiegania się o nadanie. W kwietniu 1990r. dyrektor Liceum Janina Matyasik, w związku z wejściem w życie nowego zarządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN) o dyrekcji szkół, występuje do Rady Pedagogicznej z prośbą o udzielenie jej osobie wotum zaufania. Rada wotum udziela. Od roku szkolnego 1990/91 zostaje przywrócona w szkołach nauka religii. W połowie tego roku dyrektor Janina Matyasik przechodzi na emeryturę i w styczniu 1991 roku na stanowisko to zostaje wybrana przez Grono Pedagogiczne Krystyna Dzierwa.

W roku 1991 w dziedzinie oświaty uszły duże zmiany. Sejm RP uchwalił we wrześniu tego roku ustawę o systemie oświaty. Wprowadziła ona zasadę działania szkoły w oparciu o Statut, którego projekt ramowy stanowił załącznik do ustawy. Szkoła w dalszym ciągu pozostała państwowa, ale w porównaniu z poprzednimi dziesięcioleciami uzyskała znaczną samodzielność.

Od roku 1992 dyrekcja Liceum podejmuje zabiegi w KOiW w Katowicach o zmianę nazwy szkoły w „Zespół Szkół Ogólnokształcących” na „I Liceum Ogólnokształcące”. Wchodzące w skład Zespołu Liceum dla Pracujących nie istnieje już od 1988 roku. Ponieważ sprawa ta wymagała formalnej likwidacji nieistniejącej już instytucji, zaszła potrzeba zgromadzenia odpowiedniej dokumentacji i uzgodnienia decyzji z władzami samorządowymi i Delegatura KOiW w Jaworznie. Po wypełnieniu tych wymagań szkoła zwróciła się ponownie w styczniu 1994 roku do, już wtedy, Kuratorium Oświaty (KO) w Katowicach o zmianę nazwy placówki. Wniosek zostaje tym razem rozpatrzony bardzo szybko i już 28 stycznia KO w Katowicach wystawia akt rozwiązania Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Jaworznie i przemianowania szkoły na I Liceum Ogólnokształcące w Jaworznie. Od września 1994 roku Dyrekcja szkoły i Rada Pedagogiczna podejmują kolejne starania, tym razem o przywrócenie szkole imienia Tadeusza Kościuszki. 18 stycznia 1995 roku decyzją KO w Katowicach szkole zostaje nadane imię Tadeusza Kościuszki.

Pani Dyrektor Krystyna Dzierwa pełniła swoją funkcję do 2002 roku. Od września 2002r. do sierpnia 2012r. stanowisko Dyrektora I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki piastowała mgr Bożena Palian. W trakcie obu kadencji w szkole zachodziło wiele zmian, które były wynikiem politycznej i społecznej ewolucji naszego państwa.

(oprac. P.T.)

TRADYCJA I NOWOCZESNOŚĆ (1995-2015)

Zmiany, które nastąpiły w Polsce po 1989 roku, przyniosły także wiele zmian w prawie oświatowym. Szkolnictwo zostało podzielone na kilka etapów edukacyjnych. We wrześniu 2001 roku w szkole nie pojawiły się nowe roczniki, ponieważ kontynuowały one naukę w gimnazjach. Dopiero w 2002 roku absolwenci gimnazjów poddali się rekrutacji, na mocy której zostali przyjęci w poczet uczniów Liceum. Rekrutacja nie odbywała się na podstawie egzaminów wstępnych jak do tej pory, ale na podstawie wyników egzaminów gimnazjalnych.

Od 2005 roku także licea zostały włączone do systemu egzaminów zewnętrznych. W maju 2005 roku Licealiści po raz pierwszy przystąpili do tzw. Nowej Matury. Zmieniona formuła egzaminu dojrzałości umożliwiała uczniom w całym kraju zdawanie jednego, zgodnego ze standardami egzaminu maturalnego.

Matura to ukoronowanie edukacji; od 2002 roku nauka w liceum trwa już tylko trzy lata. Zmienione zostały także przedmioty, które uczniowie zgłębiali w czasie swojej licealnej edukacji. Zlikwidowano przedmioty artystyczne takie jak: wychowanie muzyczne, wychowanie plastyczne, zajęcia techniczne. Coraz mniej zwolenników miał także język rosyjski, który systematycznie usuwano z planu lekcji na korzyść zajęć kształcących umiejętności z języka angielskiego, francuskiego i niemieckiego. Do spisu przedmiotów wprowadzono informatykę, a także technologię informacyjną – przedmioty, które miały przygotować uczniów do korzystania z nowoczesnych technologii, których znajomość stała się niezbędna w prawie każdym zawodzie.

Zajęcia pozalekcyjne, w ramach których do niedawna pracowały takie organizacje jak LOK (Liga Obrony Kraju), PCK (Polski Czerwony Krzyż), PTTK (Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze), zostały przeznaczone na pracę z uczniami uzdolnionymi i działalność kółek zainteresowań, które inicjowali sami uczniowie. Cenną inicjatywą, zainspirowaną przez dyr. B. Palian jest Spartakiada Rodzinna, integrująca z Jedynką uczniów i rodziców oraz przedstawicieli środowiska lokalnego.

Przyjęcie Polskie do Unii Europejskiej zaktywizowało działalność organizacji propagujących kulturę krajów Unii Europejskiej. Działalność tych organizacji miała nie tylko charakter edukacyjny, ale polegała także na organizowaniu wyjazdów do krajów Unii Europejskiej, organizowaniu Dni Frankofonii, organizowaniu Konkursu Kolęd Angielskich.

W lutym 2006 roku w murach naszego Liceum gościł Eurodeputowany Jerzy Buzek, były premier naszego Kraju.

Wśród wydarzeń, które zostały przez szkolną społeczność zapamiętane jako wyjątkowe w życiu szkoły były m.in. uroczystości żałobne poświęcone wybitnemu Polakowi i Papieżowi Janowi Pawłowi II.

Nową szkolną tradycją stało się organizowanie Dni Otwartych Liceum, w czasie których przedstawiano zaproszonym gimnazjalistom ofertę edukacyjną Szkoły. Zaproszonym gościom prezentowano spektakle teatralne, lekcje pokazowe, umożliwiano obejrzenie Szkoły i spotkanie z przyszłymi wychowawcami. Dla klas pierwszych, które przyjęto w szeregi I LO organizuje się do chwili obecnej wyjazdy integrujące, które pozwalają poznać nowych kolegów i nawiązać przyjaźnie, które przetrwają przez kolejne lata. Młodzież i nauczyciele I LO angażują się w wiele ogólnopolskich akcji, które mają na celu podwyższenie kompetencji uczniów. Dzięki tej działalności Szkoła otrzymała certyfikaty: SZKOŁA Z KLASĄ, LEGO COGITO AGO, Z KLASY DO KASY, UCZEŃ Z KLASĄ, SZKOŁA ODKRYWCÓW TALENTÓW. Akcje ogólnopolskie takie jak: ROK MIŁOSZA, ROK TUWIMA, NARODOWE CZYTANIE LITERATURY – spotykają się z aktywną reakcją młodzieży I LO, która chętnie angażuje się w propagowanie szeroko pojętej kultury wysokiej.

We wrześniu 2006 roku Sejmik Województwa Śląskiego odznaczył I Liceum Ogólnokształcące im. T. Kościuszki w Jaworznie Złotą Odznaką „Zasłużony dla Województwa Śląskiego”.

Od września 2012 roku funkcję Dyrektora I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Jaworznie pełni mgr Patrycja Pietraszczyk. Jest to kadencja kolejnych zmian w szkolnictwie – zmieniono po raz kolejny formułę egzaminu dojrzałości, stawiając przed uczniami nowe zadania. Budynek I LO poddano renowacji: wyremontowano znaczną część obiektu, wyposażono wiele sal lekcyjnych w nowoczesny sprzęt multimedialny.